לרכישת מינוי
כניסת מנויים
לרכישת מינוי
כניסת מנויים
בית
על "שיחות"
בעלי תפקידים
הנחיות למחברים
סוקרים
מאגר מידע
מודעות ופרסומים
מדור ספרים
צור קשר
לחוברת הבאה
כרך י' - חוברת 1,
נובמבר 1995
לחוברת הקודמת
כרך י', חוברת 1, 1995
מודל אינטגרטיבי לעבודה עם משפחות של חולי נפש
דינה טוקר , עירית וגנר , ד"ר תמר הראל , נעמי ברוק-שפיר
כרך י', חוברת 1,
1995
תוצאות מדיניות האל-מימסוד, החיובית לכשעצמה, אך הנתקלת בקשיים עקב מחסור במשאבים למערכות שיקומיות בקהילה, הגבירה את הדחק במשפחות חולי הנפש. המשפחות סובלות מלחץ רגשי, נפשי, חברתי וכלכלי. יש צורך בהתערבויות שיטתיות, אינטגרטיביות ומעשיות לחיזוק היחידה המשפחתית בהתמודדות עם בני-המשפחה החולים במחלת נפש. מאמר זה מציג מודל אינטגרטיבי לעבודה עם משפחות אלו בעמותת "אנוש" (עמותה ישראלית לבריאות הנפש). המודל מבוסס על תיאוריות של דחק והתמודדות במשפחה ומשלב גישות פסיכו-חינוכיות ועזרה עצמית. המודל אינטגרטיבי בכך שהוא מתמקד בעת ובעונה אחת בדחק משפחתי, אבֶל , הסתגלות ושיקום היחידה המשפחתית.
הורדת המאמר
הסיום בטיפול דינמי קצר-מועד ואישיות המטפל
דורית נוי-שרב
כרך י', חוברת 1,
1995
שלב הסיום בטיפול דינמי-קצר-מועד הוא בעל חשיבות מכרעת להצלחת הטיפול, והוא מלכד בתוכו את הבעייתיות המיוחדת, אשר המטפל והמטופל חווים סביב הכאב של פרידה, אובדן וחוסר שלימות. במאמר הנוכחי נדון באיפיונים האישיותיים הנדרשים מהמטפל כדי לעסוק בהצלחה בתחום זה של טיפול דינמי, ונתאר סוגים של העברה נגדית העלולים להתעורר בהשפעת צרכים והגנות לא מודעים של המטפל, אשר מופעלים בטיפול דינמי-קצר-מועד, ובעיקר בשלב הסיום שלו. נביא קטעים משני טיפולים המדגימים חלק מביטויי העברה נגדית והשפעתם על סיום הטיפול. המאמר מכוון לעורר את המטפל לבדוק את עצם משיכתו או התנגדותו לעבוד כ'מטפל קצר מועד' ובכך להעמיק את מודעותו העצמית ואולי לאפשר לו להרחיב את הרפרטואר הטיפולי שלו.
הורדת המאמר
כדור דינמי במשחק של מראות - המטאפורה בטיפול
מירב רבינוביץ , ד"ר לאה קסן
כרך י', חוברת 1,
1995
ההוויה הפנימית השלמה, המלווה את האדם כעין רקע לבן, משפיעה על התמודדותו, למרות שהיא נוטה להיעלם מתפיסתו. המטאפורה, ביכולת שלה לתפוס את הגלובלי, לוכדת הוויה זו ומחזירה אותה לאדם, וכך משמשת כעין 'מראה' ו'מסך' עליהם יכול האדם להקרין את פנימיותו השלמה, ולהשקיף עליה מבחוץ כבמשחק מראות. העבודה תתייחס לשימוש במטאפורות פרי יצירתו של המטופל בתהליך הטיפולי: מטאפורה התחלתית, המייצגת מצב בעייתי, ומטאפורה מתקנת, המייצגת מצב רצוי ומקדמת לקראת השינוי המיוחל. הדיון כולו יתקיים לאור האיכות המיוחד של המטאפורה כייצוג שלם.
הורדת המאמר
טיפול קוגניטיבי בדיכאון לפי בק
שלמה אגמון , ד"ר יהודה רוזנפלד
כרך י', חוברת 1,
1995
מאמר זה מציג דוגמה לטיפול בדיכאון בגישה הקוגניטיבית נוסח בק, המניחה שמחשבות וניסוח המציאות דרך מחשבות הם שגורמים לתופעת הדיכאון. שינוי המחשבות על-ידי בדיקתן התמידית יפסיק את הדיכאון. מוצגים עקרונותיו הבסיסיים של בק יחד עם הדגמתם בטיפול בפציינט, שלקה בדיכאון קשה ואושפז בבית-חולים לאחר ניסיון התאבדות. הגישה הטיפולית במקרה זה הוכיחה את עצמה בהצלחה, בעיקר נוכח העובדה שהמאמצים לטפל בפציינט בתרופות נכשלו. לאחר הצגת המקרה יבוא דיון ביקורתי בגישה הקוגניטיבית.
הורדת המאמר
הדרכה קבוצתית עם דגש על העברה נגדית
ד"ר אריק מוס
כרך י', חוברת 1,
1995
מטרת עבודה זו היא לדון ביתרונותיה של הדרכה קבוצתית, בה מושם דגש על העברה נגדית של המודרכים. נראה כיצד הדרכה כזאת היא יותר מאשר הצגת מקרים בנוכחות מנחה ועמיתים (קולגות) על מנת לקבל משוב. הדרכה קבוצתית אמורה להשתמש בקבוצה על כל מורכבותה הבין-אישית על מנת לקדם את העמקת המקרה המובא לדיון. בשל מורכבות התגובות ההכרתיות והתת-הכרתיות, רצוי תמיד להעמיד נושא מרכזי בהדרכה. העברה נגדית כנושא מרכזי אצל המודרך ושימוש בקבוצה ככלי עזר להירהור, העמקה ועיבוד חוויה זו הם בעלי ערך רב בעזרה למודרך להבין טוב יותר את הטיפול לשפר את יכולתו הטיפולית.
הורדת המאמר
שילוב מערכות מודרניות-רפואיות עם עממיות-דתיות בטיפול נפשי בבדווים
ד"ר עליאן אלקרינאוי , פרופ' בנימין מעוז , ד"ר אשר שיבר
כרך י', חוברת 1,
1995
מבין המטופלים הבדווים, שפנו למרפאה הפסיכיאטרית המיוחדת לבדווים במרכז הרפואי סורוקה, 75% סבלו מהפרעות נפשיות קלות יחסית וטופלו בטיפול תרופתי בלבד. בודדים קיבלו טיפול נפשי פרטני, ומספר גדול יותר טופל בשיטות התערבות אסטרטגיות משולבות: פרטניות ומשפחתיות. חלק מהמטופלים הבדווים פנו גם לטיפול עממי-דתי אצל דרוויש, במקביל או לאחר הטיפול במרפאה הפסיכיאטרית. התברר שלא רצוי שהמטפל הרפואי (המודרני) יתנגד לטיפול הנוסף אצל הדרוויש. יתירה מזאת, גישתו של הדרוויש לבעיה יכולה לעיתים לעזור למטפל הפסיכיאטרי להבין טוב יותר את מהות ההפרעה ואת מוקדה. במקרים מסויימים יכול המטפל הפסיכיאטרי ללוות את שני סוגי הטיפול. תיאור קליני של מקרה ידגים את הגישה המשולבת הזאת ויצביע על חשיבות ההתעמקות של הפסיכיאטר ברקע התרבותי של החולים.
הורדת המאמר
החזרה לחמולה : התערבות טיפולית במשבר באמצעות 'רשת משפחתית'
כתרית רון , שושנה קיגל , יהודית זלוטניק-ששון , עופרה הורוביץ
כרך י', חוברת 1,
1995
המאמר מתאר התערבות טיפולית ביתום מלחמה, שמערכות טיפוליות למיניהן לא הצליחו לסייע לו במצוקתו. היתום הוצא לחינוך פנימייתי. בשנים הראשונות היתה ההתייחסות הטיפולית שם אינדיבידואלית והתמקדה בקשיי התנהגותו, בלי להתייחס למערכת המשפחתית. מאוחר יותר חזר הילד לביתו בשנות ההתבגרות, ועם החרפת קשיי ההתנהגות, נעשה ניסיון של טיפול משפחתי, שלא עזר. במאמר מוצג שימוש בגישה טיפולית המפעילה את המשפחה המורחבת - החמולה. גישה זאת מתבססת על עקרונות ההתערבות בעזרת רשת משפחתית, שהותאמה למציאות הישראלית. החמולה יצרה 'רשת מגן' רחבה, שסיפקה לנער במצוקה מסגרת משפחתית תומכת, בעלת גבולות ברורים ודמות גברית להזדהות. החמולה העניקה לו חוויה של קבלה והשתייכות, שמשפחתו הגרעינית ללא אב לא יכולה היתה לספק. הדיון מתמקד בתפקיד המטפל ובשיקוליו לגבי השימוש במאגר התמיכה החמולתי.
הורדת המאמר
היבט פסיכואנליטי של ההוויה האסתיטית : עוד סיבוב לבורג
פרופ' ביאטריס פריאל
כרך י', חוברת 1,
1995
החוויה האסתיטית מובנת כמשחק דיאלקטי בין ההיצמדות לתכונות התחושתיות-פורמליות של האובייקט לבין המודעות לתהליך הפירוש. תהליך הקריאה של טקסט ספרותי מומשג כיחס אובייקטלי אסתיטי (לא מכוון לכל מטרה שהיא מעבר לאובייקט עצמו, על פי הגדרת קנט), הכולל אינטראקציה מורכבת ומיוחדת במינה בין האלמנטים האובייקטיבים והסובייקטיביים שבתהליך הזה. מוצע כאן שהקריאה של טקסטים ספרותיים דו-משמעיים מעוררות מודעות הולכת וגוברת של היפרדות מאובייקט מתמיר (Transformational object) אומניפוטנטי. קריאות שונות של טקסט ספרותי בעל דו-משמעות מתמדת 'טבעת החנק' של הרני ג'יימס – ממחישות את תהליכי היצירה של החוויה האסתיטית. הפער המתמיד המובנה בטקסט הזה מוביל למשמעויות מתחלפות, אשר מעלות בו בזמן את המודעות לעקבות של האובייקט המתמיר ואת אובדן האובייקט הכל-יכול והכל-יודע. החוויה האסתטית נוצרת הודות להתמקדות באיפיונים התחושתיים-פורמליים של הטקסט (או של אובייקט אסתיטי אחר), אשר מכילים את החרדה שנוצרת עקב שינויים במשמעות, שאינם פותרים את דו-המשמעות, שאינם מתמירים. במצב זה עשויה להיווצר חוויה אסתיטית, כלומר, קשר לטקסט עצמו, ללא צורך לפתור את החידה הבלתי ניתנת לפתרון באותם מקרים בהם דו-המשמעות מעוררת חרדות שלא מוכלות על-ידי התכונות התחושתיות-פורמליות של הטקסט, הקורא יוצר בטרם עת פתרון חד-משמעי, תוך ניסיון לחולל, הוא עצמו, את התמורה.
הורדת המאמר
אחריות מופחתת ואי-שפיות במשפט הישראלי ; סקר פסיקה ישראלית קיימת וחקיקה חדשה
יהודית אבולעפיה , דוד א. כהן
כרך י', חוברת 1,
1995
המשפט הישראלי דוגל מאז 1948 בשימוש מצומצם של הגנת אי-השפיות. בתי-המשפט הכירו רק במבחן קוגניטיבי צר, פירשו אותו באופן מצומצם ביותר, בלא הגנה של אחראיות מופחתת. מצב זה גרר ביקורת מאנשי מקצוע שדרשו לאמץ הגנה של אחריות מופחתת ולהרחיב את הגנת אי-השפיות. לאחרונה התקבלו שני תיקונים לחוק העונשין בכיוונים אלה. תיקון שלישי נמצא בהליכי חקיקה. התיקון השני מבטל את עונש החובה על רצח. הצעה לתיקון שלישי מבקשת לאפשר הגנה של אחריות מופחתת במקרי רצח. למרות שאלה צעדים חיוביים, נותרו בעיות בחוק בנושא זה, כגון מתן הגדרות מדויקות למושגים 'בלתי שפוי' ו'אחריות מופחתת', ומתן פתרונות לבעיה של חוסר מסגרות טיפוליות לעבריינים חולי נפש תוך כדי ולאחר מאסרם.
הורדת המאמר
"חוסר תהודה" - של מי ?
פרופ' עמנואל ברמן
כרך י', חוברת 1,
1995
במאי 1994 קיים האיגוד לפסיכותרפיה יום עיום עם גב' בטי ג'וזף, ובו הגבתי לאחת מהרצאותיה, "גורם המקשה על שינוי נפשי: חוסר תהודה", ובעיקר למקרה שתואר בה, אנליזה של שמונה שנים שלהרגשתה נכשלה. דברי עוררו תגובות סוערות, והיה לי עניין לפרסמם בעברית. המתנתי עד שההרצאה המקורית תעמוד לרשות הקורא אף היא, מה שהתאפשר כעת, כשההרצאה והדיון (גם תגובה נוספת של רות שטיין) התפרסמו באנגלית בחוברת של האיגוד, "לקט הרצאות משנת תשנ"ד".
הורדת המאמר
המשכיות מהפכנית בפסיכואנליזה
דוד קיטרון
כרך י', חוברת 1,
1995
ללא תקציר
הורדת המאמר
משני צידי המתרס : התבוננות מתוך התמודדות עם סטיגמת האישפוז חוויות והשקפות כמאושפזת וכפסיכותרפיסטית
דפנה כצנלסון-בנר
כרך י', חוברת 1,
1995
ללא תקציר
הורדת המאמר
המחלקה הפסיכיאטרית כמשפחה 'מופרעת'
יורם צ. צדיק
כרך י', חוברת 1,
1995
המאמר מתאר את המחלקה הפסיכיאטרית לפי המודל המשפחתי, ורואה את הצוות המטפל כהורים, ואת הפציינטים כילדים. מבנה 'המשפחה' והפונקציות שלה מתוארים מתוך התמקדות בתת-המערכת ההורית (הצוות) והיחסים שלה עם תת-המערכת של הילדים (הפציינטים). מתואר מבנה 'המשפחה', הגבולות שלה, הלכידות ותחושת ההשתייכות, יחסי הורים וילדים, הערכת המסוגלות ההורית לגידול הילדים, עצמאות, היבטים של התקשרות, הערכת מצב הנישואין ומחשבות על פרידה וגירושין. חלק מה'מופרעות' היא אינהרנטית למבנה 'המשפחה' ולתפקידים שעליה למלא, וחלק אינם הכרחיים ודורשים שינויים, שיביאו לתיפקוד טוב יותר של המשפחה ולשביעות רצון רבה יותר של חבריה. דרוש טיפול משפחתי, כשעיקר העבודה צריך להיעשות על-ידי בני-'המשפחה' עצמם.
הורדת המאמר